Öğrencinin öğrenilecek olan (öğretim içeriği) ile etkileşime ve öğrenme çabasına girmesidir. Aktif katılımın olabilmesi için sınıfta mutlaka demokratik ve insana saygı duyulan bir ortam oluşturulmalı, ortam duygusal ve sosyal olarak öğrencinin kendisini rahat hissedebileceği ve ifade edebileceği bir yer haline getirilmelidir. Diğer bir ifadeyle, sınıfta formal iletişim yerine (hiyerarşi ve statüyü temel alan); informal bir iletişim süreci (kişiler arası ilişkiyi temel alan ve insana değer veren) bir ortam oluşturulmalıdır. Katılım doğrudan (açık) olabileceği gibi, bazı durumlarda doğrudan gözlenemiyor (dolaylı) da olabilir. Öğrenci katılımını yönlendiren iç koşullar; dikkat, güdülenme ve hazırbulunuşluk ve dış koşullar da; öğrenme ortamında bulunan öğeler ve etkinlikler (öğretmen - öğrenci iletişimi, yöntemteknikler ve araç-gereçler) dir. Etkin katılım konusunu, öğrenme kuramları açısından ele aldığımızda ise, klasik manada, davranışçı kuramlarda öğrenci edilgen ve bilişsel kuramlarda ise etkindir. İnsancıl yaklaşım ise, daha ileri düzeyde tümüyle öğrenci merkezli bir eğitim sistemini temel alır