• Timuçin tarafından Moğolistan topraklarında Moğolca konuşan Türk kavimlerinin birleştirilmesiyle kurulmuştur. Başkentleri Karakurum bölgesidir. 1206’da düzenlenen kurultay’da Timuçin Cengiz adını ve Han unvanını almıştır.
• Cengiz Han ; Çin, İran, Irak, Hindistan topraklarını ele geçirmiştir. Uygurları, Karlukları ve Kırgızları kendisine bağlamıştır.
• Cengiz Han’a katılan ilk Türk boyu Karluklar olup devleti ise Kırgızlardır. Moğolları mağlup eden tek devletin Memlüklüler olduğunu da unutmamalıyız.
• Otrar Faciası sonrası Harzemşahlara son vererek topraklarını ele geçirmişlerdir. Türk töresinden etkilenerek Uygur alfabesiyle yazılan Yasaname-i Büzürg denen yasalar hazırlamışlardır.
• Orta Asya Türk siyasi birliğini sağlayan son devlet olup günümüze kadar ulaşan Türk devletleri içerisinde sınırları en geniş olan devlettir. İpek yolunun tamamına hâkim olmuşlardır.
• Turfan Uygurlarından etkilenerek Türkleşmişler ve Uygur alfabesini örnek almışlardır. Bu sebeple Moğollar Uygurlara Benim Hocam demişlerdir. İtil Bulgarlarından etkilenerek İslamiyet’i kabul etmişlerdir. Moğollarda halk sosyal sınıflara ayrılmıştır. En seçkin tabaka ‘’Altın Urug’’ denilen Cengiz Han soyundan gelenlerdir.
• Moğollar Cengiz Han döneminde XI. yüzyıl ile XIII. yüzyıl arasında Orta Asya ve Kafkasya’yı istila politikasına yönelmişlerdir. Moğollara köle olmak istemeyen Türk boyları da Anadolu’ya gelerek Anadolu Selçukluların himayesine girmişlerdir.
• Bu durum Anadolu’daki Türk nüfusunu artırmış ve Anadolu’nun Türkleşme sürecini hızlandırmıştır.
• Cengiz Han’dan kaçan bazı Türk boyları da Mısır’a kaçmışlar ve Sultan Ayberg’in himayesine girerek Memlüklülerin kurulmasını sağlamışlardır.
• Cengiz Han ölmeden önce topraklarını dört oğlu arasında paylaştırmıştır. Kurulan devletlerden sadece Çağatay hanlığı oğlu tarafından kurulurken diğerleri torunları tarafından kurulmuştur. Bu devletler şunlardır:

• Yukarıda verilen devletleri aklımızda ÇAKİ olarak tutabiliriz…

Çağatay Hanlığı

Altınorda Devleti

Kubilay Hanlığı

İlhanlılar